İktisat Doktora Programı Seçerken

greg mankiw blogunda doktora basvurusu yapacak ogrencilere tavsiyelerde bulunmus. mankiw'in ogutlerinden birkac tanesini turkce'ye cevirip asagida yayinliyorum:

1. siralamalarla baslayin. en son yapilmis iktisat bolumu siralamalarindan bazilarilari icin, buraya, buraya ve buraya tiklayin. butun siralamalar kusurludur, ama diger hersey sabit kalmak sartiyla, daha yuksek sira muhtemelen daha iyidir.

2. su an basvurmayi dusundugunuz programda olan yuksek lisans ogrencileri ile konusun. mutlular mi?

...

9. son zamanlardaki doktora ogrencileriyle ilgili bilgilere bakin. baslayanlar ne oranda programi bitiriyorlar? bitirdikten sonra ne tip islere giriyorlar? bunlar sizin arzuladiginiz isler mi? yerlestirme bilgileri programa giren ogrencilerin capiyla, programin kendisinin katma-degeriyle, ve bolumun ogrencilerini isgucu piyasasinda ne kadar iyi sattigiyla ilgili bilgi verir.

devamini mankiw'in blogundan okuyabilirsiniz. yazi ingilizce, ama zaten tavsiyeler de daha cok amerika'daki doktora programlari ile ilgili. bunlara basvuracak olanlar herhalde ingilizce biliyorlardir.

mankiw'in blogunda bu konularda cok sayida yazi var. amerika'da iktisat doktorasi yapma niyeti olanlar bunlardan faydalanabilirler.

Vergiler ve Sigara Tüketimi

sigara, alkol gibi sagliga zararlari olan ve bagimlilik yapici tuketim maddelerinin vergilendirilmesinde iki husus uzerinde durulur. birincisi, yetiskin tiryakiler tuketim aliskanliklarini kolay degistiremeyeceklerinden, bu gruptakilerin taleplerinin fiyat esnekligi dusuktur. bu da devlete bu urunlerin uzerine yuksek oranda vergi koyup yetiskinlerden rahat ve verimli vergi toplama imkani verir. ikincisi, sigaraya ve alkole baslama yaslarindaki genclerin taleplerinin fiyat esnekligi daha yuksektir. yani ayni orandaki fiyat artisi, genclerin talebini yetiskinlere oranla daha buyuk oranda dusurur. bu durum, devletin vergi toplamasini guclestirir; lakin eger genclerin talebi yeterince esnekse, vergiler yoluyla genclerin tuketim aliskanliklarini etkileyerek, gelecekte bu maddelerin toplumdaki tuketimini azaltmayi mumkun kilar. sigara ve alkol kullaniminin yayginlasmasi, kamu sagligi acisindan zararli kabul edildiginden, bu urunlerin yuksek oranda vergilendirilmesi bu acidan da savunulmaktadir.

bu bilgileri en temel duzeyde iktisat kitaplarinda bile bulabilirsiniz. lakin burada soyle bir sorun var. ders kitaplarina iktisadi gercekler olarak giren bulgularin cogu gibi, bunlar da basta abd olmak uzere gelismis ulkeler uzerine yapilan calismalardan kaynaklaniyor. dunya nufusunun cogunu olusturan daha fakir ulkelerdeki durum hakkinda ise yeterince dogrudan delil yok. bugun vox'da gordugum bir makale bu acigi kapatmak icin bir adim atmis. dort arastirmaci, gelismekte olan 20 ulkeden topladiklari verilerle, vergi konularak sigara fiyatlarinin arttirilmasinin genclerin sigara taleplerini nasil etkileyecegini arastirmislar. arastirmanin bulgulari, amerika uzerine yapilan calismalarin bulgulariyla ortusuyor. calisma, gelismekte olan ulkelerde, genclerin sigara talebinin esnek oldugunu, dolayisiyla vergilerin genclerin sigara tuketimini belirgin bir bicimde etkiledigini ortaya koymus. sigara uzerindeki vergilerin %10 oraninda arttirilmasinin, ele alinan 20 ulkede genclerin sigara talebini ortalama %18 azaltacagi tahmin edilmis. bunun %6'si sigaraya baslayan genclerin sayisindaki azalmadan, %12'si ise sigara icen genclerin ictikleri miktari azaltmasindan kaynaklanacakmis.

arastirmanin detaylarini ogrenmek isteyen okuyucularimiz, vox'da ozeti yer alan makalenin aslina nber'dan ulasabilirler:

kostova, deliana, hana ross, evan blecher, and sara markowitz (2010), “prices and cigarette demand: evidence from youth tobacco use in developing countries”, nber working papers 15781.