İktisat konulu filmler

Daha önce konusu iktisatla ilgili olan beğendiğim birkaç filmi (şurada) yazmıştım. Bununla ilgili ABD'de eğitmenler arasında yapılan bir anketle belirlenen bir grup filmi aktaran, pedagojik amaçlı bir akademik makale gördüm (linki şurada). İlgi duyanlar için bu makalede seçilen 20 film sırasıyla şöyle:

1. It's a Wonderful Life
2. A Beautiful Mind
3. Moneyball
4. Wall Street
5. Trading Places
6. The Hunger Games
7. The Hudsucker Proxy
8. The Lorax
9. Cast Away
10. The Wolf of Wall Street,
11. Inside Job
12. Office Space
13. Boiler room
14. Tucker: The Man and His Dream
15. Pretty Woman
16. The Dark Knight
17. Pursuit of Happyness
18. Mary Poppins
19. Too Big to Fail
20. The Grapes of Wrath

Dördü ilk sıradakiler olmak üzere, listedeki 11 filmi izledim. Bunların sondaki iki tanesini (Too Big to Fail ve The Grapes of Wrath) hem beğendiğim, hem de iktisadi içeriğini kayda değer bulduğum için daha önce tavsiye etmiştim. Diğer izlediklerim hakkında da kısaca fikrimi söyleyeyim.

Listede seyir zevki bakımından en çok hoşuma gidenler Wall Street, Cast Away, The Wolf of Wall Street ve Pursuit of Happyness oldu. Bunlar büyük başrol oyuncularına (sırasıyla Michael Douglas, Tom Hanks, Leonardo DiCaprio ve Will Smith) sahip, tekrar tekrar izlenebilecek sağlam filmler. Fakat iktisadi bilgi veya düşünce anlamında bana büyük katkıları olmadı. Cast Away filminde, ıssız bir adaya düşmüş kahramanın başından geçenler işbölümünün değerini gösteriyor. Üstelik bu kişinin önceki hayatında küresel ticaretin önemli bir parçası olan FedEx kargo firmasının çalışanı olması da hoş bir ironi olmuş. Diğer üç film ise finans piyasalarıyla ilgili, ortalama izleyicinin ilgi ve hassasiyetlerine hitap ediyor.  

İlk üçte yer alan It's a Wonderful Life, A Beautiful Mind ve Moneyball, yine güçlü erkek başrol oyuncularına (sırasıyla James Stewart, Russell Crowe ve Brad Pitt) sahip yapımlar. İlginç iktisadi konuları var ama bana sıkıcı geldiler. 1946'da yapılmış ilk film, ABD'de konut kredilerinin büyüme dönemini ve küçük yerel bankalardan oluşan finansal sistemin işleyişini yansıtıyor. İkincisi, oyun teorisinin büyüklerinden John Nash'in biyografisi. Üçüncüsü ise, istatistiksel yöntemlerin faydasını spor uygulaması üzerinden gösteriyor.

Geriye kaldı Office Space ve The Dark Knight. İlki işveren ve çalışan arasındaki asil-vekil (principal-agent) ilişkisini konu edindiği için listeye girmiş, fena olmayan bir komedi filmi. Batman serisinden olan diğer filmin listeye girme sebebi ise, Batman'in baş düşmanı Joker'in stratejik eylemlerinin oyun teorisi bağlamında ilgili bulunması. The Dark Knight, serisinde uzak ara en sevdiğim film, fakat oyun teorisi konusunda bir öneri yapacak olsam aklıma bu gelmezdi. Bu konuda, nükleer savaş temalı Dr. Strangelove ve Fail Safe (aynı konuyu ilki kara komedi, ikincisi dram olarak işler) ile 1962 Küba füze krizini konu alan Thirteen Days ağır basar. Bir tür hafıza kaybı sorunu olan ana karakterin kendi kendisini stratejik olarak manipüle ettiği Memento da farklı tarzda ilginç bir film.