2015 yılında türkiye'de gsyh büyümesi çoğu ekonomisti, hatta resmi kurumları bile şaşırtıp yüzde 4 oldu. dışarıda finansal dalgalanmalar ve yavaşlayan dünya ekonomisi, içerde siyasi istikrarsızlık, artan döviz kurları ve faizler, sıkılaşan para politikası, yavaşlayan krediler falan derken, ekonominin büyüme hızı önceki seneye göre azalmadı, tersine arttı. geçen yıl içinde de petrol fiyatlarının düşmesinin büyümeyi olumlu etkilediğini düşündüğümü yazmıştım. aradan geçen zamanda bu petrol meselesinin çok fazla dillendirilmediğini, en azından birinci plana alınmadığını görüyorum ve şaşırıyorum.
oysa çok bariz bir şey. önceki sene yıllık ortalaması 100 dolar kadar olan uluslararası petrol fiyatı, geçen sene 50 dolarlara kadar gelmiş. en önemli ithalat kalemimiz olan enerjinin (petrol+doğalgaz) maliyeti düşmüş. ne kadar düşmüş? önceki sene 55 milyar dolar enerji ithalatı yaparken geçen sene 38 milyar dolar yapmışız. yani 17 milyar azalmış.
en basitinden, normalde suudi arabistan'a, ırak'a, rusya'ya vs. ödeyeceğimiz milyarlarca dolar cebimizde kalmış. 17 milyar dolar, türkiye'nin gsyh'si kabaca 750 milyar dolar kadar desek, gsyh'nin %2.3'üne tekabül eder. böyle bir meblağ havadan kucağımıza düşmüş. karşılaştırmak için söylüyorum, şimdilerde devlet bütçesinde verilen faiz dışı fazladan vazgeçilmesini önerenler var. söz konusu meblağ gsyh'ye oranla %1 küsür. üstelik bütçe dengesindeki gevşeme, borç yoluyla sonunda kamuya yük olacağından reel ekonomiye etkisi daha düşük olur. petrolde bunun çok daha üzerinde, üstelik maliyetini yabancıların ödediği, büyümeyi açıkça destekleyen bir teşvik söz konusu.
bu işin talep yönüydü. bir de enerji üretimde girdi olduğu için, enerji maliyetinin azalmasının ve kullanımının artmasının arz yönlü etkisi de olmalı. ithalat miktar endeksine bakınca görüyoruz ki, petrol ithalat miktarı geçen sene yıllık ortalamada %15 artmış. bunun da illa ki sanayi üretimindeki iyi giden büyümeye katkısı vardır.
şimdi burada çalakalem bir oran hesaplamak istemiyorum. fakat en azından diyebilirim ki, geçen sene tüm olumsuz koşullara rağmen gsyh büyümesinin nispeten yüksek gelmesinde petrolün büyük payı olmalı. peki bu sene ne olur? petrol fiyatı bu sene, geçen seneki ortalaması olan 50 doların altında gidiyor. böyle devam ederse, geçen seneki kadar olmasa da yine buradan pozitif bir etki görürüz. ancak bu sefer turizm gelirlerinin düşmesi gibi olumsuz bir durum da var. o yüzden o kadar şanslı değiliz sanki. bakalım...
oysa çok bariz bir şey. önceki sene yıllık ortalaması 100 dolar kadar olan uluslararası petrol fiyatı, geçen sene 50 dolarlara kadar gelmiş. en önemli ithalat kalemimiz olan enerjinin (petrol+doğalgaz) maliyeti düşmüş. ne kadar düşmüş? önceki sene 55 milyar dolar enerji ithalatı yaparken geçen sene 38 milyar dolar yapmışız. yani 17 milyar azalmış.
en basitinden, normalde suudi arabistan'a, ırak'a, rusya'ya vs. ödeyeceğimiz milyarlarca dolar cebimizde kalmış. 17 milyar dolar, türkiye'nin gsyh'si kabaca 750 milyar dolar kadar desek, gsyh'nin %2.3'üne tekabül eder. böyle bir meblağ havadan kucağımıza düşmüş. karşılaştırmak için söylüyorum, şimdilerde devlet bütçesinde verilen faiz dışı fazladan vazgeçilmesini önerenler var. söz konusu meblağ gsyh'ye oranla %1 küsür. üstelik bütçe dengesindeki gevşeme, borç yoluyla sonunda kamuya yük olacağından reel ekonomiye etkisi daha düşük olur. petrolde bunun çok daha üzerinde, üstelik maliyetini yabancıların ödediği, büyümeyi açıkça destekleyen bir teşvik söz konusu.
bu işin talep yönüydü. bir de enerji üretimde girdi olduğu için, enerji maliyetinin azalmasının ve kullanımının artmasının arz yönlü etkisi de olmalı. ithalat miktar endeksine bakınca görüyoruz ki, petrol ithalat miktarı geçen sene yıllık ortalamada %15 artmış. bunun da illa ki sanayi üretimindeki iyi giden büyümeye katkısı vardır.
şimdi burada çalakalem bir oran hesaplamak istemiyorum. fakat en azından diyebilirim ki, geçen sene tüm olumsuz koşullara rağmen gsyh büyümesinin nispeten yüksek gelmesinde petrolün büyük payı olmalı. peki bu sene ne olur? petrol fiyatı bu sene, geçen seneki ortalaması olan 50 doların altında gidiyor. böyle devam ederse, geçen seneki kadar olmasa da yine buradan pozitif bir etki görürüz. ancak bu sefer turizm gelirlerinin düşmesi gibi olumsuz bir durum da var. o yüzden o kadar şanslı değiliz sanki. bakalım...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder