25 Mart 2007 Pazar

Matthew Baulton

1775 yilinda buhar motorunun mucidi james watt ile ortaklik kurduktan sonra siyasi baglantilari sayesinde watt'in 1769 yilinda aldigi buhar morunun patentini 1800 yilina kadar uzatmistir. boylece boulton ve watt ortakligi buhar motorunun uretimi uzerinde yirmibes senelik bir tekel hakki kazanmis; bu sure icinde baska girisimciler tarafindan gelistirilen motorlarin piyasaya surulmesi engellemistir. boulton ve watt'in tekel konumu buhar makinasinin yaygin kullanimini engellemekle kalmamis; diger mucitlerin onunu tikadigi icin motorun gelisimine de engel olmustur. bugun boulton ve watt'in yaptiklari yatirimin maliyetini, patentin suresinin dolmasindan 17 sene once, 1783 yilinda cikartip kara gecmeye basladiklari tahmin ediliyor. yani patent boulton ve watt'a onemli oranda rant saglarken, buhar motorunun gelisimi ve yayilmasini onlemesi sebebiyle sanayi devriminin hiz kazanmasini engellemistir. bu olay, fikri mulkiyet haklari uzerinde yapilan rant kollama faaliyetlerinin iktisadi acidan zararli etkilerini gostermesi acisindan ilginc bir ornektir.

Hiç yorum yok: