Bilgi Asimetrisi

bilgi asimetrisi sosyal etkilesim icindeki bireylere stratejik davranma imkani verir. oyun teorisinin konusu olan stratejik davranislar toplumsal olarak optimal olmayan sonuclar ortaya cikarabilir. ornegin guzel bir kadinla evlenmek isteyen adam evlenmeden once kendini oldugundan daha duyarli, kulturlu, zengin vs., hulasa daha iyi bir koca adayi gibi gosterirse, kendisine normal sartlarda hayir diyecek bir kadina evet dedirtebilir. imzayi attiktan sonra bosanmanin belli bir bedeli olacagindan (bosanmanin maddi-manevi kulfetleri, sosyal baski, cocuk olmussa onunla ilgili kaygilar vs. vs.) evlenilen kadin beklediginden cok azini bulmadiysa adamdan bosanmayacaktir. o yuzden adam icin kendini oldugundan bir miktar daha iyi gostermek, durust davranmaktan daha iyidir. ama kadin da aptal degildir, adamin durust davranmama egilimini bildiginden adami degerlendirirken bunu da goz onune alacaktir. dolayisiyla gercekten durust davranip kendini oldugu gibi gosteren bir adam, kadinin gozunde oldugundan da kotu bir koca adayi gibi gorulecektir. bu yuzden de evlenmek isteyen bir adam icin dominant strateji durust olmamaktir.

tabii ayni sey evlenmek isteyen kadin icin de gecerli. bu durumda herkes kendini sisirecegi icin soylenilen yalanlarin da kisiye daha iyi bir es saglamak icin bir yarari olmayacaktir, yine de kisi kendini sisirmek zorundadir yoksa bundan zarar gorecektir. geriye ise yalan ve palavranin topluma maddi ve manevi kulfeti kalacaktir. ayni seyler her duzeydeki kadin-erkek iliskisi ve genel olarak tum sosyal iliskiler icin de gecerlidir. ama sevgilisinden ayrilmak bir adam/kadin icin karisindan/kocasindan bosanmak kadar zor olmayacagindan, daha dusuk duzeydeki bagliliklarin sosyal maliyeti daha az olacaktir.

peki ne gibi bir mekanizma insanlarin stratejik davranma isteklerini yok edebilir ve herkesi dogruyu soylemeye itebilir? amerikayi yeniden kesfetmeye gerek yok. her ne kadar bilgi asimetrisi kavram olarak yeni olsa da bu sorun hep vardi ve hep var olan bir soruna karsi yuzyillar icinde toplum icinde evrilmis yontemler olmamasi olanaksiz. evlilik oncesi yeterince uzun bir nisanlilik donemi (ya da gunumuzde ciftlerin yeterince uzun sure cikmalari) iste boyle bir mekanizma. yeterince uzun suren bir beraberlik surec icinde bilgi asimetrilerini azaltacagindan, evlilik karari verilecegi zaman bireylere daha saglikli bir karar imkani saglar. nisanlilik doneminde adamin ne mal oldugu ortaya cikacagindan, evlenme teklifinin gelecekte reddedilecegini bilen adam (amaci evlenmekse gecen zamanin ona maliyeti olacagindan) bastan gercek durumunu saklamak icin caba gostermeyecektir.

kisaca uzun ve mutlu birliktelikler isteyen insanlara oyun teorisi acele etmeyin, oldugunuz gibi yasayin, bilgi asimetrilerinin azalmasini bekleyin diyor. birini kafeslemek isteyenlere de elinizi cabuk tutun diyor. tabii bunlarin yaninda, ozellikle fazla zamani olmayanlar icin, adayin verecegi cesitli sinyaller de onun hakkindaki bilgiyi arttirabilir. ornegin, adamin arkadaslarina, eski sevgililerine, evine vs. bakilabilir. sonucta bilgi asimetrisinin olumsuzluklarini azaltmanin tek yolu asimetrinin kendisini azaltmaktan gecer.