iktisat bilimine olan en buyuk katkisi makroekonomik modellerin icine mikro temelli beklentileri yerlestirmesidir, ki bu o donemde makroekonominin cehresinin degistiren onemli adimlardan biridir.
phelps en cok "beklentilerle genisletilmis phillips egrisi"yle bilinir. phillips egrisi enflasyonla issizlik arasinda negatif bir iliski oldugunu gosteren bir egri. ekonomi politikalarinin basarisinin en onemli gostergesi issizlik oranlari olunca bu iliski de gerek iktisatcilar gerekse politikacilar nezlinde cok onemli oluyor tabii. dogal olarak akla gelen sey de bu iliskiden faydalanip genislemeci politikalar yoluyla, biraz yuksek enflasyon pahasina da olsa, issizligi dusuk tutmak. lakin bu dusunce 1970'lerde amerika'daki stagflasyon doneminde cuvalliyor; yuksek enflasyon oranlarina ragmen issizlik dusmuyor. bu sirada phillips egrisine ne oldugunu da phelps acikliyor. phelps ozetle diyor ki insanlar aptal degil, fiyatlarin arttigini goruyorlar ve buna bakip gelecek senenin fiyatlarina iliskin beklentilerini revize ediyorlar. bu da isci-isveren arasindaki sozlemelere yansiyor. ucretler de revize edildikce reel ucretler enflasyon oncesi seviyesine geldigi icin, issizlik orani da enflasyon oncesine donuyor. sonucta hem enflasyon artiyor, hem issizlik dusmuyor. yani, grafiksel olarak, phillips egrisi konum degistiriyor.
tabii burada phelps'in teorisinde uyarlayici beklentiler'i kullandiginin altini cizmeliyim. yani isciler beklentilerini adim adim revize ediyorlar. bu yuzden onlar daha uyanmadan enflasyonu daha da arttirip issizligi bir sure daha dusuk tutmak olasi. teorik olarak enflasyonu surekli arttirip issizligi surekli dusuk tutmak mumkun olsa da pratikte bu mumkun olmadigi icin genislemeci politikalarin sonu bu teoriye gore hep husranla bitiyor.
bundan hareketle phelps uzun vadede phillips egrisinin dikey oldugunu, uzun vadeli issizlik oraninin ise enflasyona gore degismedigini soyluyor. bu issizlik oranina da "enflasyonu yukseltmeyen issizlik orani" anlaminda "non-accelatating inflation rate of unemployment", yani kisaca nairu, deniyor.
rasyonel beklentiler geldikten sonra phelps'in kullandigi uyarlayici beklentiler kurami gozden dustu. dolayisiyla phelps'in teorisinin de bugun modasi gecti. yine de phelps'in makroekonominin mikro temellerinin olusumundaki katkisi onemlidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder