Marxistler neoklasik iktisadin başını çektiği ve iktisadı siyasi ve toplumsal ilişkilerden soyutlayıp inceleyen iktisat anlayışını ideolojik bulsalar, ve bunda kısmen haklı olsalar da, Oskar Lange bize gösteriyor ki neoklasik iktisat liberallerin tekelinde değil.
Oskar Lange, neoklasik iktisatin araclarinin sosyalist planlamaya dayali ekonomilere uygulanmasini savunan ve bunun teorik altyapisi uzerine calismis polonyali iktisatcidir. planli ekonomide fiyatlarin piyasa ekonomilerinde oldugu gibi arz ve talebi esitleyecek ve kaynaklarin optimal dagilimini saglayacak sekilde olusmasini saglamak uzere piyasa sosyalizmi olarak anilan bir model gelistirmistir. buna gore merkezi planlama teskilati tarafindan yaratilacak yapay bir piyasa sistemi uzerinde talep eksiklikleri ve fazlaliklari gozlemlenecek ve arz-talep dengesini saglayacak fiyatlar hesaplanacaktir. lange boylece sosyalizm ve piyasa ekonomisi kavramlarinin birbiriyle celismedigini ve planli ekonomilerde verimli dagilimi saglayacak fiyatlarin belirlenebilecegini teorik olarak gostermistir.
Calculation debate:
Calculation debate (Hesaplama Tartışması), planli ekonomilerde kaynaklarin verimli dagilimini saglamanin imkansizligi uzerine gelisen iktisadi tartismadir. her ne kadar oskar lange tarafindan gelistirilen piyasa sosyalizmi modeli yapay bir piyasa uzerinde kaynaklarin verimli dagilimini saglayacak fiyatlarin belirlenebilecegini teorik olarak gosterse de milyonlarca verinin tek bir merkezi planlama teskilati tarafindan toplanip islenerek verimli bicimde kullanilmasinin imkansiz oldugu savunulmustur. ozellikle avusturya okulundan gelen iktisatcilarin savundugu bu goruse gore ozel girisim ve piyasa hali hazirda kaynaklarin en etkin kullanimini saglamaktadir ve merkezi planlama kacinilmaz olarak verimsizlik yaracaktir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder